AB İthalatında Karbon Vergisi Dönemi Başlıyor!

Avrupa Birliği (AB), üretici sektörlerin rekabet gücünü koruma ve karbon kaçağını önleme amacına yönelik yeni bir mekanizma geliştirdi. 2023 yılında emisyon raporlama yükümlülüğünün başlamasıyla birlikte, 2026 yılı itibarıyla SKDM uygulaması tamamlanacak.

Karbon yoğun ürünlerin AB’ye ithalatında uygulanacak olan bu mekanizma, alüminyum, çimento, demir-çelik, elektrik, hidrojen ve gübre sektörlerinde, AB Emisyon Ticaret Sistemi’ndeki (ETS) ücretsiz tahsilatların 2026 yılından itibaren kademeli olarak sona ermesini öngörüyor. Bu durum, AB ülkelerine ihracat yapan ülkelerde karbon emisyonlarını azaltma zorunluluğu getiriyor.

Bu çerçevede, sektörlerin hızlı bir şekilde adaptasyon sağlaması amacıyla, düşük karbonlu üretime yönelik yol haritalarının geliştirilmesi ve enerji verimliliği uygulamalarının ön plana çıkarılması bekleniyor.

– SKDM İÇİN 6 AŞAMALI YOL HARİTASI

Enerji Verimliliği Haftası dolayısıyla AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Enerji Verimliliği ve Yönetimi Derneği (EYODER) Yönetim Kurulu Başkanı Onur Ünlü, 2025 yılının AB’ye ihracat yapan firmalar için son derece kritik olduğunu belirtti. Verimlilik çalışmalarının bu süreçte öncelik kazanması gerektiğini vurguladı.

Ünlü, Türkiye’nin sanayideki enerji verimliliği potansiyelinin yüzde 32 olduğunu hatırlatarak, “Yeşil dönüşüm ile enerji verimliliği konusunda henüz adım atmayan işletmelerin, tek bir yılda tüm süreci tamamlaması mümkün değil. Ancak geçişin 2026-2034 yılları arasında kademeli olarak gerçekleşeceği düşünüldüğünde, zaman kaybetmeden çalışmalara başlanması hayati önem taşıyor.” ifadelerini kullandı.

SKDM’ye hazırlık sürecinde işletmelerin ilk olarak “detaylı enerji etüdü” çalışmalarına fokuslanarak enerji tüketim verilerini analiz etmeleri gerektiğini belirten Ünlü, bu sayede verimsizliklerin tespit edileceğini ve enerji maliyetlerini düşürmek için projeler geliştirebileceklerini aktardı.

Enerji tasarrufu gerektirmeyen eylemlerin hayata geçirilmesi gerektiğine işaret eden Ünlü, “Örneğin, izolasyon eksikliklerinin giderilmesi veya buhar ve hava kaçaklarının önlenmesi gibi uygulamalarla yüzde 5-10 oranında enerji, kaynak ve emisyon tasarrufu sağlanabilir.” dedi.

Sonrasında, düşük bütçeli mikro enerji verimliliği yatırımları ile atık ısı geri kazanımı ve aydınlatma sistemlerinin yenilenmesi gibi projelerin hayata geçirilerek bu oranın yüzde 10-15 civarında artırılabileceğini dile getiren Ünlü, “Bu alanda hiç adım atmayan işletmelerin, 2026’ya kadar üç aşamayı içeren süreci tamamlamaları öneriliyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Bir sonraki aşamanın ise makro enerji verimliliği yatırımları kapsamında kazan dairesi modernizasyonu, merkezi soğutma sistemi yenilemesi ve iklimlendirme sistem dönüşümü gibi projelerin geliştirilmesi olduğunu kaydeden Ünlü, “Bu tür projeler, enerji ve emisyon azaltımına yüzde 20 ila 30 oranında katkı sunabilir. Yüksek yatırım maliyetine sahip olsalar da bu projelerin geri dönüş süresi 2-3 yıl arasında olmaktadır.” açıklamasında bulundu.

Tasarruf ve verimlilik projelerinin ardından fosil yakıttan çıkış projelerine de dikkat çeken Ünlü, “Günümüzde ısı pompaları, bu alandaki tek çözüm niteliğindedir. Bu sistemin sadece ısıtma odaklı değil, ısı kaynağı olarak da tasarlanması, şirketlerin emisyon azaltım stratejilerine destek olacaktır. Günümüz elektrik ve doğal gaz fiyatları ile analiz yapıldığında ise ısı pompası yatırımları 3-4 yılda kendini amorti ediyor.” dedi.

Yenilenebilir enerji ile geçiş sürecinin tamamlanacağının altını çizen Ünlü, “Bu aşamada işletmeler, kendi enerji santrallerini kurabilir ya da yenilenebilir enerji kaynaklarından tedarik sağlayarak sürdürülebilir enerji dönüşümünü gerçekleştirebilir. Bu sistematik yaklaşım, şirketlerin enerji verimliliğini arttırırken uzun vadede emisyonlarını önemli derecede azaltma fırsatı sunar.” diye ekledi.

– ULUSLARARASI ESCO SEMPOZYUMU İSTANBUL’DA

Ünlü, EYODER olarak kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarıyla yapılan tüm çalışmalara katkı sağladıklarını ifade etti ve bu çerçevede 2023 yılında enerji hizmet şirketlerinin global çatı örgütü olan Global ESCO Network’e kabul edildiklerini hatırlattı.

Geçen yıl yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlarla, Global ESCO Network’ün 6-8 Mayıs 2025 tarihleri arasında gerçekleştirilecek Uluslararası ESCO Sempozyumu’nun İstanbul’da düzenleneceği bilgisini paylaşan Ünlü, etkinliğin Türkiye’de enerji verimliliği uygulamalarının gelişmesine önemli katkılarda bulunacağını vurguladı.

Ünlü, verimlilik konusundaki standartların yükseltilmesi için bilgi paylaşımının önemine değinerek, “Türk enerji verimliliği sektörü paydaşları ile finans ve sigortacılık gibi ilgili tüm sektörler, 43 ülkenin enerji hizmet şirketleri ve kamu temsilcileriyle bir araya gelerek bilgi alışverişi yapma olanağı bulacak. 2023 yılı itibarıyla enerji verimliliği sektöründe standartları yükseltmek amacıyla firmaların yetkinliklerini daha şeffaf bir şekilde ortaya koyacak bir sertifikasyon sürecini başlatmayı hedefliyoruz.” şeklinde konuştu.