AB Bakanlarının Suriye Ziyareti: Yeni Politikalar

Alman Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ile Fransız meslektaşı Jean-Noel Barrot’un Avrupa Birliği’ni temsilen Suriye’ye yaptıkları bu ziyaret, uluslararası basında önemli bir yer edindi. Ziyaret, daha çok “el sıkışmama” durumuyla gündeme gelirken, Batılı ülkelerin yeni Suriye politikalarına dair önemli mesajlar içermektedir. Daha önce ABD ve İngiltere diplomatlarının Ahmed Şara liderliğindeki yeni Suriye yönetimiyle temas kurduğu da göz önüne alındığında, bu ziyaretin önemi artmaktadır. ABD, Heyet Tahrir Şam’ı (HTŞ) terör örgütleri listesinden çıkarmasa da, Şara için koyduğu 10 milyon dolarlık ödülü kaldırdığını duyurmuştur.

– TÜRKİYE’NİN KOLAYLAŞTIRICI ROLÜ

Batılı ülkelerin, Rusya ve İran’ın Suriye üzerindeki etkisinin azalmasından memnun kalmaları, Şam’ın yeni yönetimiyle temkinli bir ilişki kurma çabalarında etkili olmaktadır. Bu kapsamda, Baerbock ve Barrot’un Suriye ziyaretinin Türkiye’nin kolaylaştırıcı rolü ile gerçekleştiği anlaşılmaktadır. Baerbock’un, ziyaretten önce Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile yaptığı görüşmelerden sıkça bahsetmesi, Türkiye ile ortak çalışma fikrini öne çıkarmaktadır. Bu durum, Türkiye’nin Avrupa ülkelerine Suriye’deki yeni yönetimle ilişki kurmaları yolunda cesaret verdiğini göstermektedir. Almanya’nın Suriye’deki istikrarlı yapı konusunda Türkiye ile işbirliği yapma isteği de vurgulanmaktadır.

Ancak geçmişte Almanya’nın Türkiye’ye yeterli desteği vermemesi ve diğer Batılı ülkelerle birlikte Türkiye’yi zor durumda bırakması da dikkate değerdir. Günümüzde Almanya ve Avrupa’nın, yeni ve istikrarlı bir Suriye inşası açısından Türkiye ile birlikte çalışması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Ancak bu konuda duyulan samimiyet, zamanla netlik kazanacaktır.

– ZİYARET VE AVRUPA’NIN İKİYÜZLÜLÜĞÜ

Alman ve Fransız Dışişleri Bakanları’nın hızlı Suriye ziyareti, bu ülkelerin yeni siyasi duruma müdahale etme arzusunun bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir. Fransa’nın tarihi bağları dolayısıyla Suriye’ye olan ilgisi bilinirken, Baerbock’un insan hakları ve demokrasi konularında verdiği mesajlar dikkat çekmektedir. Baerbock’un, kadın hakları konusunu da vurgulaması, bu bağlamda anlamlı bir ektir. Ancak Almanya’nın azınlık hakları konusunu kendi çıkarları için kullanma eğiliminde olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır.

Baerbock’un, Suriye’deki azınlık haklarına dikkat çekmesi ve ABD destekli terör örgütleri ile ilgili taleplerde bulunması, Almanya’nın Suriye politikasının, daha çok müdahaleci bir düzlemde şekillendiğine işaret etmektedir. Ayrıca, Suriye’ye uygulanan yaptırımların kaldırılması konusunu insan hakları ile ilişkilendirmesi ve İsrail’in insanlık suçlarına dair sessiz kalması, eleştirilerin odağı haline gelmiştir. Almanya’nın, Gazze’deki soykırıma verdiği destekle bu tür konularda hak iddia etme noktasında ne denli samimi olduğu ise tartışmalıdır.

– İSRAİL LOBİSİ VE ORTA DOĞU POLİTİKALARI

Baerbock ve Barrot’un Suriye ziyareti, aynı zamanda ABD ve İsrail’in Suriye üzerindeki hedefleriyle de bağlantılı olarak yorumlanabilir. İsrail lobisinin, ABD, Almanya ve Fransa gibi ülkelerin Orta Doğu politikalarını şekillendirmedeki rolü göz önüne alındığında, bu ziyaretin, Suriye’de İsrail’in çıkarlarını tehdit edecek bir yapı oluşumunu engellemeyi amaçladığı söylenebilir. Bu çerçevede, Dışişleri Bakanları’nın, Suriye’nin yeni yönetimi ile ilişkilerinde dikkatli olmaları gerektiği mesajını vermeleri beklenmektedir.

[Prof. Dr. Kemal İnat, Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesidir.]

* Makalelerdeki fikirler yazarına aittir ve Anadolu Ajansının editoryal politikasını yansıtmayabilir.