Elektrik Dağıtımında Dönüşüm ve Yenilikler

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (Elder) tarafından düzenlenen 15. Sektör Toplantısı’nda, dünya genelinde elektriğin üretimden iletimine, dağıtımından perakende hizmetine kadar büyük bir dönüşüm yaşandığını vurguladı.

Talep artışına bağlı olarak tüketicilerin rolleri de değişmekte olduğunu belirten Bayraktar, “Yenilenebilir enerjinin fabrikalarımızı, iş yerlerimizi ve evlerimizi birer üretici konumuna getirmesi, merkezi elektrik üretim tesislerine küçük kesintili kaynakların eklenmesi, yeni ve bütüncül bir bakış açısının benimsenmesini zorunlu kılıyor” dedi.

Bayraktar, AK Parti’nin iktidarında enerji sektöründe gerçekleştirilen yapısal reformları anımsatarak, 2008-2013 döneminde elektrik dağıtımında büyük bir özelleştirme süreci geçirdiklerini de ifade etti.

Özelleşme sonrası dağıtım altyapısında önemli yeniliklerin gerçekleştiğini dile getiren Bayraktar, şu bilgileri paylaştı:

“2009’dan itibaren özel sektör tarafından dağıtım sektöründe toplamda 20 milyar dolar yatırım yapıldı. Abone sayımız 32,2 milyondan 50,3 milyona yükselirken, abone başına yapılan yatırım miktarı 13 dolardan 34 dolara çıkmıştır. 947 bin kilometre olan dağıtım hatlarımız bu süreçte 1,4 milyon kilometreye ulaştı. Türkiye genelinde teknik ve ticari kayıp oranı yüzde 20’lerden yüzde 9,4’e geriledi. En fazla kaybın yaşandığı bölgelerden birinde 2009’da yüzde 73 olan oran günümüzde yüzde 43’e, başka bir bölgemizde ise yüzde 56’dan yüzde 32’ye düşmüştür.”

Bayraktar, bu gelişmelerle birlikte vatandaşların elektrik hizmetlerinin kalitesine yönelik memnuniyet beklentilerinin de değiştiğini sözlerine ekledi.

“Dağıtım hizmetlerinin iyileştirilmesi için önemli düzenlemeler yapıldı”

Dağıtım şirketlerinin, 2021-2025 döneminde yaklaşık 70 milyar lira tutarında onaylı bir yatırım planı olduğunu kaydeden Bayraktar, “Bu uygulama döneminin ilk 4 yılındaki toplam yatırımın 55 milyar lira olarak gerçekleştiğini değerlendiriyoruz. Bu yıl içinse 13 milyar lira tutarında bir yatırım öngörüyoruz” dedi.

Bayraktar, bu süreç içerisinde dağıtım ağı uzunluğu ve trafo sayısında önemli artışlar sağlandığını, kayıp-kaçak oranlarının daha da düşmesine yönelik yatırımların planlanması gerektiğini ifade etti.

Dağıtım şirketleri tarafından sunulan hizmetlerin iyileştirilmesi için mevzuatta önemli reformlar gerçekleştirdiklerini anımsatan Bayraktar, şunları belirtti:

“Belirlenen eşik değerlerden daha kötü hizmet sunan vatandaşlarımıza tazminat ödenmesini zorunlu kıldık. Şirketlerin faaliyet gösterdiği bölgelerdeki performansına bağlı ödül ve ceza mekanizması oluşturduk. Tedarik sürekliliği ve teknik kalite yükümlülüklerinin izlenmesine olanak tanıyan akıllı sayaçların kullanımına ilişkin değişiklikler yaptık. Kalite Faktörü uygulaması çerçevesinde 2021 yılı değerlendirmelerine göre, iki şirkete toplam 53 milyon 559 bin 435 lira ilave gelir sağlanırken, 19 şirkete toplamda 280 milyon 433 bin 996 lira tutarında ceza uygulandı. Dağıtım şirketlerinin yaşanan kesintiler nedeniyle vatandaşlarımıza karşı 2021’de 264 milyon, 2022’de 370 milyon ve 2023’te 217 milyon lira tazminat yükümlülüğü oluştu.”

Elek-trik ticaretinde merkez ülke olma vizyonu

Bayraktar, Milli Enerji ve Maden Politikası gereği yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının ön planda tutulduğunu açıklayarak, 2024’te yerli ve yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminin yüzde 60 seviyelerine ulaşacağını belirtti.

Türkiye’nin elektrik talebinin 2035 yılında en az 510 milyar kilovatsaat seviyesinde olmasının beklendiğini hatırlatan Bayraktar, “Önümüzdeki 11 yılda, 2035 yılına kadar rüzgar ve güneş kurulu gücümüzü 4 katına çıkararak 120 bin megavata ulaşmayı hedefliyoruz. Bu üretim artışını sağlıklı bir şekilde yönetebilmek için güçlü bir iletim ve dağıtım altyapısına sahip olma gerekliliği vardır. Bu bağlamda ülkemizi doğudan batıya, kuzeyden güneye yeşil enerji koridoruyla kuşatarak elektrik şebekemizi güçlendirmeliyiz. Elektrik ithalat ve ihracat kapasitemizi 2035 yılına kadar 7 bin 500 megavata çıkararak bölgemizde elektrik ticaretinde merkez ülke olmayı planlıyoruz.” dedi.

Vatandaşların memnuniyetini artırma çabası

Bayraktar, elektrik dağıtım alanında nihai hedefin vatandaşların memnuniyetini en üst seviyeye çıkarmak olduğunu ifade ederek, bu doğrultuda pek çok anket çalışması gerçekleştirilerek halkın beklentilerinin tespit edildiğini söyledi. “Bu yıl gerçekleştirdiğimiz çalışmalarda dağıtım sektöründe önemli ilerlemeler kaydettiğimiz görülmekte, ancak henüz beklenen seviyeye ulaşmış değiliz” diye ekledi.

Bayraktar, yeni anket sonuçlarının toplantıda değerlendirileceğini belirterek, “Beklentilere yakın iyi örnekler olduğu gibi memnuniyet oranlarının istenmeyen seviyelere ulaştığı dağıtım bölgeleri mevcut. Bu konuda gerekli uyarıları yapacağız. Vatandaş odaklı hizmet anlayışımızın kriterleri, yatırım, tedarik kalitesi ve sürekliliği kadar, müşteri hizmetlerinde iletişimin kalitesidir. Bu nedenle hizmetin vatandaşlarımız için hak ettiği değeri bulması adına memnuniyeti en üst düzeye çıkarmalıyız” dedi.

Bayraktar, dağıtım şirketlerinden müşteri hizmetleri ve iletişim konularına özel bir yoğunluk göstermelerini isteyerek, “Elektrik hizmetinin kesintisiz ve güvenilir bir biçimde sunulması bir tercih değil, bir yükümlülüktür. Bu sorumluluğu yerine getirmek için tüm tedbirleri almalı ve ilgili standartları kararlılıkla uygulamalıyız. Eksik yönlerimizi kapatmak ve gelişmeye açık alanlara odaklanmak bu yeni dönemde önceliğimiz olacaktır” ifadelerini kullandı.

Bakan Bayraktar, kamu ve özel sektör olarak ortak hedefin elektrik dağıtım sektörünün kaliteli ve uluslararası standartlarda hizmet sunan bir yapıya sahip olması ve vatandaşların bu hizmetten memnuniyetinin artırılması olduğunu belirtti ve sözlerini şu şekilde tamamladı:

“Üretimde büyük değişimler yaşanırken, tüketiciler üretici konumuna gelirken, dijitalleşmenin sunduğu fırsatlarla birlikte pek çok farklı risk de ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle eski yöntemlerle hizmet sunumunu bekleyemeyiz. 2026-2030 yıllarını kapsayacak yeni tarifelere farklı bir perspektifle yaklaşacağız. 2025 yılı, yeni bir elektrik dağıtım ve perakende piyasası mimarisi tasarladığımız ve cesur kararlar alacağımız kritik bir yıl olacaktır.”