Kayıt Dışı Ekonomi Mücadelesinde 7,4 Milyar Ceza!

Kayıt dışı ekonomiyle mücadele çabalarını kararlılıkla sürdüren Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, bu doğrultuda saha denetimlerinde daha fazla yoğunlaşma sağladı.

Başkanlık, vergi kayıp ve kaçağını önlemek amacıyla yapılan analizlerle uyumsuz mükelleflerin tespiti üzerinde çalışıyor. Ayrıca, ihbarlar ve şikayetlerden elde edilen veriler ile denetlenecek mükellef grupları belirleniyor.

Gelir İdaresi, 2024 yılı boyunca birçok sektörde KDV oranları, belge düzeni ve ödemelerin kayıtlarla uyumu gibi kayıt dışılığı tetikleyebilecek konuları denetim altına aldı. Denetimler, bandrollü ürünler ve akaryakıt ürünleri için de genişletildi.

Bu çerçevede, toplamda 1 milyon 125 bin 410 saha denetimi gerçekleştirildi ve denetimlerde tespit edilen usulsüzlükler nedeniyle 7,4 milyar lira ceza kesildi.

Denetimlerde, 32 bin 255 kişinin tamamen kayıt dışı çalıştığı belirlendi. Bu durum üzerine gerekli işlemler yapılmış ve 10 milyar lira vergi tahakkuk ettirilmiştir.

Kira geliri beyan eden mükellef sayısı 376 bin arttı

Başkanlığın, 2024 yılında kira gelirlerine yönelik yaptığı değerlendirmede, kiracı konumunda olabileceği düşünülen 425 bin konut üzerinde yoklama yapıldı.

Bu çalışmalar sonucunda 376 bin yeni mükellef beyanname vermeye teşvik edildi. Böylelikle, 2024 yılına ilişkin beyanname veren mükellef sayısında bir önceki yıla göre yüzde 26’lık bir artış sağlandı.

Bu çalışma kapsamında, yaklaşık 55 bin mükellef geçmiş yıllara ait kira beyannamesi de vermiş oldu. Bu beyannamelerle birlikte toplamda 3,1 milyar lira kira geliri beyanı alındı.

Gelir İdaresi, kira gelirlerinin doğru bir şekilde beyan edilmesi için bu yıl da benzer uygulamalara devam etmeyi planlıyor.

Bandrollü ürünlere özel takip

Tütün ve alkollü içkilerde 2007 yılında başlayan bandrol uygulaması, bu ürünlerin kaçak veya kayıt dışı olup olmadığını belirlemede önemli bir kolaylık sağlıyor. Gelir İdaresi, bu alanda özel olarak oluşturulmuş ekiplerle denetimlerini aralıksız sürdürüyor.

Bu ekipler, 2024 yılında 16 milyondan fazla sigara ve alkollü içki ile yaklaşık 600 milyon dal makaron denetledi. Denetimlerde kaçak olduğu belirlenen 2 milyon sigara ve alkollü içki ile 120 milyon dal makaron için adli sürecin başlatılması amacıyla kolluk kuvvetlerine bildirimde bulunuldu.

132,5 milyar liralık kayıt dışı hasılat için izaha davet

Gelir İdaresi, yüksek nakit kullanımı olan sektörlerde mükellefleri izaha davet etme ve gönüllü uyum süreçleri başlattı.

Fiziki ve sanal POS cihazlarının usulsüz kullanımı ve IBAN yoluyla yapılan tahsilatlar üzerinden kayıtlara geçirilmemiş hasılatlar da analiz edilmektedir. Bu şekilde elde edilen, ancak kayıtlara yansımayan hasılatlar için mükelleflerden izahat talep edilmektedir.

Şirketlerin kar payı dağıtımı, sporcuların gelirleri ve özel tekne ile yat satışları gibi konular da dahil olmak üzere, 25 farklı alanda vergi ziyaına neden olan mükellefler tespit edildi.

Bu kapsamda, 137 bin 25 mükellef ile iletişime geçilerek 132,5 milyar lira kayıt dışı hasılat için gönüllü uyum ve izaha davet çalışması başlatılmıştır. İlk aşamada, 252 bin 322 beyanname ile 27,3 milyar liralık kayıt dışı hasılatın beyanı sağlandı.

Yapılan çalışmalar neticesinde, kayıt dışı bırakılan hasılatları beyan etmeyen mükellefler hakkında gerekli yasal işlemler gerçekleştirilecektir.

“Vergiye gönüllü uyum gözetilecek”

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, denetimlerin önemine dikkat çekerek, “Geçtiğimiz yıl yaptığımız düzenlemeler sayesinde vergi cezalarında önemli artışlar sağladık ve kayıt dışı çalışan mükelleflere yönelik artırımlı cezalar uygulamaktayız. Önceden ceza uygulanmayan uyumsuzluklar için de cezai düzenlemeler getirdik. Geçtiğimiz yıl olduğu gibi, bu yıl da kayıt dışılıkla mücadelemiz kesintisiz devam edecek.” ifadelerini kullandı.

Kayıt dışı ekonomiyle mücadelede önemli bulgular elde ettiklerini belirten Şimşek, şunları ekledi:

“Vergide adalet ve verimlilik ilkeleri içerisinde kayıt dışı ekonomiyle mücadele denetimlerimiz, yeni nesil analiz teknikleri kullanılarak sürecek. Bakanlık olarak, bu yıl bir taraftan vergiye gönüllü uyumu teşvik ederken diğer taraftan kayıt dışı mücadele denetimlerimizi artırarak yeni bir aşamaya geçeceğiz.”